راهی برای از بین بردن شکاف میان نظر و عمل به گفت‌وگو/ بخش دوم
نوشته‌ای از فاطمه صدرعاملی، عضو هیئت مدیره کانون گفت‌وگو
در مطلب پیشین، از این نوشتیم که این روزها در جامعه از اهمیت گفت‌وگو سخن می‌رود و از شکاف میان نظر و عمل به گفت‌وگو حرف زدیم. (مطلب قبلی را اینجا بخوانید.) اگر می‌خواهیم آگاهی از ضرورت گفت‌وگو به گفت‌وگوی واقعی منجر شود و به عبارت دیگر، سخن از گفت‌وگو در حد نظر نمانده بلکه در عمل نیز به تجربه درآید و از فواید آن در زندگی اجتماعی بهره گرفته شود، لازم است مهارت‌هایی را فراگرفته و لوازم و شریطی را به کار بندیم و به عبارت دیگر به اخلاق گفت‌وگو آراسته شویم.
آشنایی و شناخت ماهیت گفت‌وگو و سازوکار آن و به عبارت دیگر تعریف آن برای مهارت‌های گفت‌وگو تعیین کننده است. برای مثال اگر به ساز و کار نفس کشیدن توجه کنیم که به اکسیژن و ریه سالم نیاز است، در آن صورت می‌گوییم اکسیژن و ریه سالم از لوازم و شرایط نفس کشیدن است. اشاره مختصری به این که گفت‌وگو چیست و ماهییت آن کدام است نیز می‌تواند راهنمای انتخاب مهارت‌های لازم برای گفت‌وگو باشد.
تعریف گفت‌وگو
انسان موجودی اجتماعی است و به تنهایی قادر به ادامه زندگی نیست و گفت‌وگو مهم ترین ابزار این ارتباط است. آزمایشاتی روی نوزادانی انجام شد که بدون آن که با آنها صحبت کنند، از آنها نگهداری کردند و آن نوزادان پس از مدتی نتوانستند به زندگی ادامه دهند. گفت‌وگو تنها شامل رد و بدل کردن اطلاعات نیست بلکه شعور و احساسات و ارزش‌های انسان‌ها باهم در ارتباط قرار می‌گیرد. در اثر گفت‌وگو می‌توان به حوزه‌های مشترک وجود انسان‌ها دسترسی پیدا کرد و همبستگی و هم‌سرنوشت بودن بین انسان‌ها و سیر معنا را لمس کرد. در گفت‌وگو گوینده و شنونده و موضوع گفت‌وگو بر هم تاثیرگذار هستند.
مهارت‌های گفت‌وگو با توجه به شناخت از گفت‌وگو تعریف می‌شوند. مهارت‌های مورد نظر ۱۲مورد هستند که در این مطلب اشاره مختصری به مهارت جویایی می‌شود.
مهارت جویایی
این مهارت که توجه و حضور، یاری رسان آن است، شامل تلاشی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد طرف گفت‌وگو، موضوع گفت‌وگو و روند گفت‌وگو است.
جویایی تلاشی است برای ایجاد نگاه جدید به موضوع مورد گفت‌وگو، آشنایی بیشتر با موضوع و اکتفا نکردن به اطلاعاتی که تابه حال در مورد موضوع داشته‌ایم. به عبارت دیگر سوال داشتن و بر جواب‌های خود پافشاری نکردن. این چنین موضع‌گیری و حالتی، گفت‌وگو کننده را به طرف انجام گفت‌وگوی واقعی سوق می‌دهد.
لازم به ذکر است که مهارت به طور کلی با یادگیری دانش تفاوت دارد. یادگیری کارگاهی که در آن نه تنها ذهن انسان چیزی را دریافت می‌کند بلکه ابعاد دیگر وجود انسان «در کار» می‌شود.
در نوشته بعدی یکی دیگر از مهارت‌های گفت‌وگو را توضیح خواهیم داد.