چهره‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا درباره گفت‌وگوی ملی چه گفتند؟
برخی صاحب‌نظران و فعالان عرصه سیاسی در کشور، از لزوم بازگشت کلید واژه گفت‌وگوی ملی به دایره لغات صاحب نظران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گفتند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی کانون گفت‌وگو، روزنامه همشهری در صفحه سیاست داخلی خود مورخ یکشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۶ نوشت:
بازگشتِ کلید واژه گفت‌وگوی ملی به دایره لغات صاحب نظران سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی از یک سو و تأکید بر اهمیت به ثمر رسیدن ایده از سوی دیگر تمایل جناح‌های سیاسی را برای عبور از بحران و رسیدن به یک راه‌حل بینابینی در جهت مصلحت‌های عمومی کشور نشان می‌دهد. ايده‌ای كه در سطح كلان و كشوری در كلام و ادبيات چهره‌هايی مثل محمدرضا عارف، مرتضی حاجی نمود پيدا كرد و در شكل خردتر از سوی شهردار تهران با عنوان «گفت‌وگوی عمومی برای مصلحت شهر» مطرح شد.
ايده گفت‌وگوی ملی از كجا آمد؟
زمستان سال گذشته ايده گفت‌وگوی ملی از سوی محمدرضا عارف، ریيس فراكسيون اميد در بهارستان مطرح شد و او و همراهانش در فراكسيون، ابتدا چراغ خاموش به رايزنی و مذاكره با ديگر نمايندگان پرداختند و اجرايی كردن اين ايده را به سنگ محک طيف‌های مختلف سياسی گذاشتند.
بررسی بدون هیاهوی رسانه‌ای ایده گفت‌وگوی ملی به‌دلیل در صدر اخبار قرار داشتن طرح پیشنهاد آشتی ملی از سوی چهره شاخص اصلاحات‌‌بود. عارف همان روزها در این‌باره گفت: ایده گفت‌وگوی ملی ایده فراجناحی است و برای اینكه متهم به سیاسی كاری نشویم تصمیم گرفتیم مرز‌بندی بین گفت‌وگوی ملی و پیشنهاد آشتی ملی داشته باشیم هرچند كه معتقدم در لوای گفت‌وگوی ملی می‌توان پس از تفاهم و چاره جویی بر سر مسائل اقتصادی و معضلات اجتماعی به سمت بازكردن گره‌های سیاسی هم رفت.
به هر روی فضای مجلس مساعد بود و همراهی و همدلی علی لاریجانی برای به ثمر رسیدن گفت‌وگوی ملی هم مشهود. آنچنان كه در اقدامی كم سابقه در سری دیدارهای نوروزی‌اش به منزل محمدرضا عارف رقیب اصلی‌اش در بهارستان رفت. دیداری غیررسمی كه ورای چاشنی عیدانه‌اش یک محور مهم داشت و آن بحث درباره چگونگی حصول گفت‌وگوی ملی در فضای سیاسی كشور پس از وقایع سال ۸۸ بود.
گفت‌وگوی ملی چرا مسكوت ماند؟
بهار۹۶ كه رسید تكاپوی اصلاح‌طلبان برای به ثمر رساندن گفت‌وگوی ملی خبری شد و چند صباحی هم از طریق رسانه‌ها مورد ارزیابی و كنكاش قرار گرفت اما با فرارسیدن ایام تبلیغات انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری و پس از آن بحث‌ها و خبرهای تشكیل كابینه دوازدهم پرداختن به این ایده مغفول ماند. احمد مازنی از پیگیری‌كنندگان این بحث در مجلس درباره پانگرفتن طرح مذكور گفت: جامعه ما یک جامعه مونولوگی است كه مثلاً همه دوست دارند در آن سخنرانی كنند و یك طرفه حرف بزنند. به همین دلیل نتوانستیم گفت‌وگو را تبدیل به یک گفتمان كنیم چون اساساً مفهوم گفت‌وگو را درک نكرده‌ایم. او دلیل دیگر پانگرفتن ایده گفت‌وگوی ملی را وجود سوءبرداشت‌ها در جامعه سیاسی كشور دانست.
بازگشت دوباره
تعلل رییس‌جمهور در معرفی وزیر علوم كابینه دوازدهم و ماجرای تعلیق عضویت سپنتا نیكنام در هفته‌های اخیر از جمله موضوعاتی بودند كه سبب شدند موضوع گفت‌وگوی ملی بازهم به یكی از محورهای رایزنی و بحث‌های صاحب‌نظران بدل شود. بالاگرفتن اختلاف نظرها در موضوعاتی اینچنین سبب شد صاحب‌نظران سیاسی به میدان بیایند و در لزوم ایجاد گفت‌وگوی ملی سخن بگویند در همین راستا هم بود كه مرتضی حاجی، چهره شناخته شده اصلاح طلبان از ضرورت ایجاد گفت‌وگوی ملی سخن گفت و تأكید كرد: اصلاح‌طلبان بیایند با اصولگراهای خیلی تند و… گفت‌وگو كنند، بالاخره ما منادی گفت‌وگو هستیم.
وقتی می‌توان با یک دولت خارجی نشست، گفت‌وگو كرد و به نتیجه رسید، پس درون كشور هم باید این هنر را داشته باشیم كه با گفت‌وگو به نتیجه برسیم. بهزاد نبوی از چهره‌های جناح اصلاح طلب نیز آخرین گفت‌وگوی رسانه‌ای‌اش را به این موضوع اختصاص داد و با طرح موضوع صلح دوفاكتوی ملی گفت: صلح دوفاكتوی ملی به‌معنای پذیرش وضع حاضر از جنبه تنوع و تكثر از یک سو و متعهد بودن همه به حفظ اساس ساختار موجود سیاسی به‌منظور امن كردن مسیر تحرک ملی در روند حیات اجتماعی از سوی دیگر است.
كم نیستند چهره‌های صاحب‌نظری چون رسول منتجب نیا، ابراهیم امینی، مصطفی تاج‌زاده، مصطفی معین و… كه در اظهارنظرهای رسانه‌ای‌شان بر حصول گفت‌وگوی ملی برای بازكردن گره‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تأكید می‌كنند. در كنار همه اینها حالا محمد علی نجفی، شهردار تهران نیز در همین راستا سخن گفته و نسخه حل گره‌های پیش آمده در عرصه‌های شهری را گفت‌وگوی عمومی دانسته است.
به زعم نجفی شهر تهران با مشكلات بسیار مهم و جدی روبه‌روست كه بدون مشاركت همگان اعم از مردم یا نخبگان و كارشناسان امور شهر، امكان بهبود آنها وجود ندارد…این سیاست‌ها باید از درون یك گفت‌وگوی عمومی و با میل جمعی سر برآورد. از این‌رو گفت‌وگوی عمومی در مورد شهر یک ضرورت حیاتی است. شهردار تهران ماه گذشته در نخستین كنفرانس مطبوعاتی با اهالی رسانه هم با اشاره به اینكه سیاست‌های كنونی شهری قادر به حل مشكلات نیست، خواستار آن شد كه در جریان گفت‌وگوی عمومی بین مردم و كارشناسان و مسئولان، ایده‌ای برای آینده شهر شكل بگیرد. اما این گفت‌وگو چگونه ممكن خواهد شد و سازوكار انجام آن چگونه است؟
به‌دنبال احیای دوباره موضوع گفت‌وگوی ملی، پیشنهاد نجفی برای ایجاد گفت‌وگوی عمومی، همشهری در نظر سنجی از ۱۰ چهره شاخص ۲ جریان اصلاح طلب و اصولگرا ضرورت حصول گفت‌وگوی ملی را به بحث گذاشت. از ۱۰ چهره مورد سؤال قرار گرفته تنها ۲ نفر با ماهیت این ایده مخالف بودند و ۸ چهره دیگر گفت‌وگوی ملی را ضرورتی برای حل بن بست‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دانستند.
| نام | سمت | موافق/مخالف | دیدگاه |
| محمد هاشمی | عضو شورای مرکزی کارگزاران | موافق | برای تحقق این ایده نیازمند مکانیزمی هستیم که در انتقال نظریات مردم و جامعه به حاکمیت نقش واسطه را ایفا کند. |
| محمد سلامتی | دبیرکل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی | موافق | در شرایطی که احزاب افکار عمومی را نمایندگی نمی‌کنند، گفت‌وگوی ملی میتواند اهرمی برای انتقال همه دیدگاه‌ها به مسئولان باشد. |
| ابوالقاسم رئوفیان | دبیرکل حزب اسلامی کار | موافق | گفت‌وگوی ملی با رعایت قواعد گفت‌وگو تنها راه طریق کاهش اصطکاک و تنشهای بین جناحی است. |
| عبدالله ناصری | استاد دانشگاه و عضو شورای مشورتی اصلاح‌طلبان | موافق | از جمله ضرورت‌های فضای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حال حاضر کشورتحقق گفت‌وگوی ملی است؛ چرا که میتواند مقدمه‌ای برای آشتی ملی باشد. |
| سیدرضا اکرمی | عضو جامعه روحانیت | موافق | گاهی اوقات حل و رفع برخی چالش‌ها و معضلات نیازمند همفکری مسئولان و صاحب نظران به دور از ورود رسانه‌هاست و گفت‌وگوی ملی در این راستا میتواند کارساز باشد. |
| حشمت‌الله فلاحت پیشه | نماینده کرمانشاه در مجلس | مخالف | از آنجا که ذات گفت‌وگو چالش‌برانگیز است من پیشنهاد همکاری ملی از طریق کانون‌های ملی را دارم. |
| حمیدرضا ترقی | عضو شورای مرکزی حرب موتلفه اسلامی | مخالف | گفت‌وگوی ملی ایده‌ای سیاسی برای جبران شکست‌ها و ناکامی ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان در قضایایی چون برجام است. |
| محمد کیانوش‌راد | عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت | موافق | گفت‌وگوی ملی به شرط داشتن سه پیشنیازِ به رسمیت شناختن مخالف، دوری از مطلق اندیشی و داشتن میزانی برای حل اختلافات مورد تفاهم خواهد بود. |
| محمد قمی | نماینده پاکدشت در مجلس | موافق | فرهنگ گفت‌وگو در زمره مواردی است که در قرآن هم مورد توجه قرار گرفته و میتواند میانبری برای حل مشکلات سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی باشد. |